پژوهشگاه‏هاى قرآنى در اينترنت

پدیدآورمحمد خامه‌گر

تاریخ انتشار1388/11/21

منبع مقاله

share 1315 بازدید
پژوهشگاه‏هاى قرآنى در اينترنت

محمد خامه‏گر

با نگاهى كلى به مجموعه پايگاه‏هاى قرآنى موجود در شبكه جهانى اينترنت مى‏توان بيش از چهارصد پايگاه قرآنى را از نظر گذراند.
اين مجموعه بزرگ، هريك صفحات متنوعى از موضوعات گوناگون قرآنى را فراروى علاقه‏مندان نهاده‏اند.
آنچه در اين بخش مى‏آيد نگاهى است به آن دسته از پايگاه‏هاى قرآنى كه با رويكرد پژوهشى به موضوعات قرآنى مى‏پردازند. در اين تلاش تنها به معرفى شمارى از اين نوع پايگاه ها خواهيم پرداخت.

1. پايگاه قرآن مقدس (عربى)

www.holyquran.net
يكى از پايگاه‏هاى خوب و ارزشمند كه به طور كامل فقط به زبان عربى است، پايگاه قرآن مقدساست. چند دوره تفسير قرآن از جمله الميزان، مجمع البيان، نور الثقلين، تقريب القرآن الى الاذهان براى اولين بار در اين پايگاه قرار داده شده است.
در اين پايگاه اين امكان وجود دارد كه كاربر تفسير هر آيه را با انتخاب يكى از سه تفسير الميزان، نور الثقلين و تقريب القرآن الى الاذهان ملاحظه نمايد. ضمن اينكه ترجمه انگليسى هر آيه نيز در كنار آن نمايش داده مى‏شود. همچنين در اين پايگاه امكان جست‏وجو در متن كتاب‏هاى تفسيرى و ساير كتاب‏هاى مربوط به علوم قرآن نيز فراهم مى‏باشد.
متن كامل قرآن كريم، جست‏وجو در متن قرآن، متن كتاب‏هايى درباره قرآن، احاديث و دعاهايى با موضوع قرآن و معلومات عمومى و دانستنى‏هاى قرآنى از ديگر امكانات در اين پايگاه است.

2. دائرة المعارف قرآن در پايگاه حوزه (فارسى)

www.hawzeh. net
پايگاه حوزه از نخستين پايگاه‏هاى اسلامى فارسى‏زبان مى‏باشد كه بخش قرآن آن از محتوايى غنى و متنوع برخوردار است. عناوين طبقه‏بندى درختى عرضه شده در اين قسمت نشان از پشتيبانى پژوهش و ساماندهى مناسب اطلاعات آن دارد. در اين پايگاه براى موضوع قرآن درختى از گزينه‏ها و زيرگزينه‏ها ساخته شده است كه كاربر ضمن مرور شاخه‏ها و زيرشاخه‏ها در نهايت به مقصود خود دست مى‏يابد. مطالب ارائه شده عمدتاً گزيده كتاب‏هاى مهم از نويسنده‏هاى برجسته است، و در مواردى هم از مقالات برخى مجلات استفاده شده است.

عناوين اصلى بخش قرآن اين پايگاه عبارتند از:

قرآن و ترجمه، علوم قرآنى، تفسير موضوعى و ترتيبى، دائرة المعارف، قرآن و اهل بيت(ع)، اديان و تمدن‏ها در قرآن، قرآن و ادبيات، موءسسات قرآنى، خادمان قرآن، كتابخانه، نگارخانه و پايگاه‏ها و نرم افزارهاى قرآنى.

3. پايگاه اطلاع رسانى مركز فعاليت‏هاى قرآنى دانشجويان كشور (فارسى)

www.iska.ir
اين پايگاه كه به مركز فعاليت‏هاى قرآنى دانشجويان كشور، جهاد دانشگاهى وابسته است، در عرصه اطلاع‏رسانى قرآنى، مهم‏ترين پايگاه به حساب مى‏آيد.
پايگاه مذكور در زمينه ارائه متن بسيارى از مقالات قرآنى و همچنين معرفى برخى مقالات و پايان‏نامه‏هايى كه با موضوع قرآنى تدوين شده‏اند، فعاليت گسترده‏اى دارد.
اطلاع رسانى درباره تازه‏ترين آثار و فعاليت‏هاى قرآنى از مهم‏ترين ويژگى اين پايگاه است كه مى‏تواند پژوهشگر را با جديدترين رويدادهاى هنرى، علمى و پژوهشى قرآن آشنا كند.
مهم‏ترين عناوين مطرح شده در اين پايگاه عبارتند از: آثار هنرى، اشعار، پايان‏نامه‏ها، جشنواره‏هاى قرآنى، مقالات قرآنى، نشريات قرآنى، كتاب‏ها، بانك مقالات و آرشيو اصوات.

4. پايگاه قرآن مركز جهانى آل البيت (ع) (فارسى و 23 زبان ديگر)

www.quran_al_shia.com
پايگاه فوق يكى از مهم‏ترين بخش‏هاى قرآنى اينترنت به حساب مى‏آيد كه به 24 زبان دنيا، مطالب مفيدى را ارائه مى‏دهد.
بخش فارسى آن امكانات و اطلاعات متنوعى را در اختيار كاربران قرار مى‏دهد كه تنوع در ارائه انواع اطلاعات از مهم‏ترين ويژگى آن است.
امكان جستجو در قرآن، آموزش قرائت قرآن، ارائه متن تفاسير، طرح مباحث مختلف پيرامون قرآن مانند: ادبيات قرآن، قرآن و عترت، علوم قرآن، فقه قرآن و مباحث اخلاقى از جمله ويژگى‏هاى اين پايگاه است. در اين پايگاه مباحث مختلف ديگرى مانند متن و ترجمه، حافظان و قاريان، استفتائات قرآنى، كتاب‏شناسى، ادعيه قرآنى و مقالات قرآنى نيز ارائه شده است.

5. قرآن در پايگاه غدير (فارسى)

www.qhadeer.org
مهم‏ترين ويژگى اين پايگاه ارائه متون است. متن كامل ترجمه تفسير الميزان، تفسير نمونه، آثار تفسيرى مرحوم شهيد مطهرى و تفسير نور استاد قرائتى و تفسير آيت الله جوادى آملى از متون تفسيرى اين قسمت به شمار مى‏آيند.
علاوه بر اين، كتاب‏هاى ديگرى هم در موضوع قرآن و تفسر عرضه شده است. در بخش نگارخانه قرآنى، نمونه‏هاى زيبايى از تابلوهاى نفيس نسخه‏هاى خطى و كتيبه‏هاى قرآنى ديدنى است.

6. قرآن در پايگاه بلاغ (فارسى، عربى، انگليسى)

www.balagh.net
پايگاه بلاغ نيز يكى از مهم‏ترين بخش‏هاى خود را به قرآن كريم اختصاص داده است. در بخش فارسى آن علاوه بر ارائه متن كامل قرآن كريم، به مباحث نسبتاً جامعى در زمينه علوم قرآن، معارف قرآن و پرسش و پاسخ پرداخته شده است. بخش كتابخانه قرآن و كتاب‏شناسى و نگارخانه از ديگر قسمت‏هاى جالب اين پايگاه است. ضمن آنكه به دانستنى‏ها و نكات خواندنى درباره قرآن هم تحت عنوان «آيا مى‏دانيد كه» اشاره شده است.
در زبان عربى به ارائه متن قرآن اكتفا شده است، اما در زبان انگليسى علاوه بر ارائه مقالات قرآنى، گزينه‏اى هم به تفسير نور قرآن اختصاص يافته است كه تفسير جامع و خلاصه‏اى از آيات قرآن است. تاكنون علاوه بر تفسير جزء سى‏ام، از ابتدا تا سوره اعراف عرضه شده است.

7. قرآن در پايگاه الاسلام (انگليسى، عربى، فرانسوى، ايتاليايى)

www.islam-al.org
پايگاه الاسلام يكى از پايگاه‏هاى كارآمد شيعى است كه به چهار زبان مهم دنيا اطلاعات خود را عرضه كرده است. اين پايگاه حجم وسيعى از اطلاعات مختلف را به شكل‏ها و قالب‏هاى مختلفى ارائه نموده است. در هر يك از چهار زبان مذكور، روش پايگاه به اين شكل است كه متون و منابع عرضه شده در كتابخانه الكترونيكى پايگاه را به صورت‏هاى مختلفى در اختيار كاربر قرار مى‏دهد. از جمله اينكه در قسمت كتابخانه، مطالب خود را براساس ترتيب حروف الفبا منظم نموده كه با انتخاب هر حرف، موضوعاتى كه با آن حرف شروع مى‏شوند، ظاهر مى‏شود و در نهايت محتواى هر يك هم نمايش داده مى‏شود.
متن قرآن و ترجمه، تلاوت قرآن، علوم قرآن، تفسير قرآن از جمله امكاناتى است كه در ذيل حروف مرتبط با قرآن و موضوعات آن آمده است.

8. پايگاه اسلام (عربى، انگليسى، فرانسوى، مالايى، اندونزيايى، تركى)

www.islam-al.com
اين پايگاه از مهم‏ترين پايگاه‏هاى اهل سنت است كه در حوزه‏هاى مختلف علوم اسلامى، اطلاعاتى را تدوين كرده است. بخش قرآن اين پايگاه داراى اطلاعات گوناگون مثل ترجمه، تفسير، كتاب‏ها، مباحث علمى، راهنماى مطبوعات و... مى‏باشد.
در قسمت تفاسير تفسير طبرى، ابن‏كثير قرطبى و الجلالين وجود دارد كه امكانات پژوهش (مثل تطبيق آيه يا تفسير خاص) و امكان اعراب گذارى متون هم در صفحات گنجانده شده است.
طبقه‏بندى موضوعى مباحث و آيات قرآنى از ديگر قسمت‏هاى مهم و ارزشمند اين پايگاه است.
در اين پايگاه همچنين به احكام تلاوت و آموزش تجويد هم پرداخته شده است. ضمن آنكه دو دوره كامل تلاوت ترتيل هم با صداى استاد حذيفى و استاد حصرى نيز جاگذارى شده است.

9. شبكه جهان اسلام (انگليسى)

www.islamworld.net
اين پايگاه به زبان انگليسى و وابسته به اهل سنت است. بخش قرآن آن، شامل مجموعه‏اى گسترده از اطلاعات قرآنى است و ترجمه قرآن به 18 زبان، فهرست موضوعى اصطلاحات قرآنى، جست‏وجو در قرآن از طريق كلمه يا عبارت در متن عربى يا ترجمه انگليسى، تفسير بعضى از سوره‏ها، مباحث تفسيرى و حجم وسيعى از مقالات قرآنى مى‏باشد.
در اين پايگاه علاوه بر مطالب فوق مى‏توان از تلاوت و آموزش تجويد هم بهره‏مند شد.
مقالات و شرح آيات مطرح شده در اين پايگاه معمولاً از افراد برجسته و بزرگان سلف اهل سنت مى‏باشد.

10. پايگاه قرآن‏شناسى (فارسى)

www.koranshenasi.com
اين پايگاه شخصى، به همت يك محقق و علاقه‏مند به قرآن در كشور سوئد اداره و نگهدارى مى‏شود و به زبان فارسى بوده و در صفحه‏اى ساده مطالب خود را عرضه مى‏كند.
مطالب اين صفحه عبارتند از: كتاب قرآن معجزه محمد(ص) شامل مجموعه‏اى از مقالات و مطالب علمى كه معمولاً پيرامون هستى، منظومه شمسى، ماه و خورشيد، زمين و درياها، درختان و قيامت مى‏باشد.
مباحث ادبى و مرتبط با فصاحت و بلاغت قرآن نيز قسمت ديگرى از پايگاه است.
در بخش پرسش و پاسخ هم 300 پرسش و پاسخ قرآنى مطرح شده است كه معمولاً سوءالات رايج و كاربردى است.
گرچه نوع دسترسى و طبقه بندى‏هاى پايگاه، در محيطى آسان و ساده طراحى نشده است، اما اطلاعات آن معمولاً جديد و قابل استفاده است.

11. شبكه تفسير و درس‏هاى قرآنى (عربى)

www.tafsir.org
پايگاه تخصصى تفسير و علوم قرآنى، وابسته به اهل سنت بوده، به صورت نسبتاً گسترده‏اى در شبكه اينترنت فعاليت مى‏كند. مقالات تخصصى و علمى، كتابخانه تفسير، بخش صوت و تلاوت و اطلاع‏رسانى درباره تازه‏هاى مباحث و مطالب قرآنى از ويژگى‏هاى اين پايگاه است.
از جمله بخش‏هاى جالب اين پايگاه انجمن تخصصى گفت‏وگوهاى اهل تفسير است كه اعضا پس از اشتراك در بخش‏ها و پرسش‏ها و پاسخ‏هاى علمى قرآنى و تفسيرى شركت مى‏كنند.
علاوه بر اينكه كاربران در اين پايگاه از اخبار و اطلاعات علمى و قرآنى از جمله متن و صوت و گفت‏وگوهاى ميهمانان پايگاه و ساير اطلاعاتى كه از اين قبيل است مطلع مى‏شوند.

12. مركز فعاليت‏ها و پژوهش‏هاى قرآن و عترت (فارسى)

www.tasnimnet.net
در اين پايگاه هزار پايان‏نامه دكترا و ارشد با موضوع قرآن معرفى شده است. براى استفاده بهتر و راحت در كليه پايان‏نامه‏ها براساس موضوع، نويسنده، استاد راهنما، رشته‏هاى تحصيلى، دانشگاه و مركز مربوط به آن، سال تحصيلى و زبان فارسى، عربى و انگليسى، نمايه ساخته شده است.
در قسمت تحقيقات قرآنى، تعداد محدودى تحقيق و پژوهش مفصل و گسترده پيرامون قرآن مطرح شده است كه در اين قسمت نيز مجموع تحقيقات از طريق نمايه‏هاى موضوع، نويسنده، دوره و دانشگاه قابل دسترسى مى‏باشد.
در اين پايگاه امكان پرسش و پاسخ با موضوع قرآن هم وجود دارد و علاوه بر اين، مجموعه‏اى از آثار هنر اسلامى با موضوع قرآن هم ارائه شده است.

13. كانون قرآن و عترت دانشگاه علوم دانشگاه تهران (فارسى)

www.ghoran_etrat.com
اين پايگاه ضمن ارائه اخبار و اطلاعات قرآنى، اطلاعات ديگرى هم در اين زمينه ارائه كرده است. بخش تحقيقات قرآنى و وبلاگ‏هاى قرآنى، از مهم‏ترين عناوين اين پايگاه است. در بخش تحقيقات، جلسات آموزشى، واژه‏شناسى قرآن به صورت درسى و مجزا عرضه شده است.

14. پايگاه الحكمة (عربى)

www.alhikmeh.com
اين پايگاه كه به اشاعه فرهنگ اسلامى مى‏پردازد يكى از فعاليت‏هاى اصلى خود را به قرآن كريم اختصاص داده است. در قسمت كتابخانه قرآن، متن كامل حدود 70 جلد كتاب قرآنى و تفسيرى ارزشمند آمده است؛ از جمله: ده جلد تفسير الأمثل آيت‏الله مكارم شيرازى، ده جلد تفسير التبيان شيخ طوسى، تفسير صافى، عياشى، فرات كوفى، نور الثقلين، قمى، تفسير منسوب به امام حسن عسكرى(ع) و ده جلد كتاب نفحات القرآن آيت الله مكارم شيرازى.
قابليت دريافت همه كتاب‏ها، از امكاناتى است كه اين پايگاه در نظر گرفته است. در بخش ديگرى از پايگاه «الحكمة» مباحث مختلفى پيرامون قرآن با عنوان «بحوث و دراسات» ارائه شده كه موضوع اهل بيت و قرآن، معلومات قرآنى، شبهات پيرامون قرآن، علوم قرآن و... از مهم‏ترين آنها است.

15. درس‏هايى از قرآن (فارسى)

www.qaraati.net
اين پايگاه به آثار استاد قرائتى اختصاص دارد و همه محتواى آن در زمينه قرآن كريم مى‏باشد. متن كامل تفسير نور و 25 جلد كتاب قرآنى از آثار ايشان همراه متن كامل قرآن كريم با ترجمه و تلاوت، بخشى از امكانات اين پايگاه است.
در بخش ديگر پايگاه، درس‏هاى قرآن استاد قرائتى كه از شبكه يك سيما پخش مى‏شود، به صورت متن و صوت قابل استفاده است.

16. شبكه قرآن كريم (عربى)

www.network-alquran.net
اين پايگاه كه وابسته به جنبش أمل لبنان مى‏باشد، اطلاعات متنوع و گسترده‏اى را در زمينه قرآن عرضه نموده است. مهم‏ترين بخش‏ها و اطلاعات ارائه شده در اين پايگاه عبارتند از:
متن كامل قرآن كريم به صورت متن و فلش؛ قرآن كريم براى دانلود، ترجمه قرآن به زبان‏هاى آلمانى، اسپانيايى، فرانسوى و انگليسى، جست‏وجوگر قرآن؛ محاضرات تفسيرى امام موسى صدر و شيخ محمد مهدى شمس الدين و سيدكمال حيدرى و سيدهادى مدرسى به صورت صوت و تصوير؛ ارائه مباحث و مقالات قرآنى، تلاوت مختلف از قاريان متعدد؛ تواشيح‏هاى قرآنى؛ كتاب‏هاى تفسيرى و معتبر و معروف؛ درس‏هاى تفسير و تجويد و تعليم قرآن؛ اسرار و معارف قرآن؛ دعاهاى قرآنى، اهل بيت و قرآن كريم.

17. شبكه قرآن (انگليسى)

www.quran.net/quran.htm
بخش‏هاى متنوع اين پايگاه عبارتند از: قرآن با ترجمه‏هاى انگليسى از مترجمان مختلف، 20 ترجمه ديگر به ساير زبان‏ها؛ تفسير قرآن از يكى از علماى اهل سنت؛ مباحث تفسيرى؛ امكان جست‏وجو در قرآن كريم از طريق واژه و همراه دامنه‏هاى سوره و مترجم؛ تلاوت قرآن كريم به صورت ترتيل از قاريان متعدد؛ فهرست موضوعى اصطلاحات قرآنى؛ ارائه مقالات و مباحث قرآنى با موضوعات مختلف از جمله قرآن و علوم مدرن.

18. منابع قرآن در اينترنت (انگليسى)

www.quran.org.uk
مهم‏ترين بخش‏ها و مباحث طبقه‏بندى شده اين پايگاه عبارتند از: متن قرآن كريم، ترجمه‏هاى انگليسى و ساير زبان‏ها، مباحث و مقالات قرآنى، تفسير قرآن كريم، تلاوت قرآن، فلسفه و دين، تاريخ، جغرافيا، سياست، قانون و تكنولوژى و قرآن كريم. جست‏وجو در قرآن و ساير اطلاعات مفيد.

19. قرآن در جست‏وجوگر پايگاه‏هاى شيعى (فارسى، عربى، اردو، انگليسى)

www.shiasearch.com
اين پايگاه محتواى پايگاه‏هاى شيعى را در موضوعات مختلف علوم اسلامى طبقه‏بندى و معرفى مى‏كند. در زبان فارسى و در بخش قرآن كريم تاكنون محتواى 134 پايگاه اسلامى و قرآنى اينترنت به صورت كاملاً تفصيلى و با فهرست جزئيات هر پايگاه معرفى شده است. برخى قابليت‏ها و امكانات اين پايگاه بدين شرح است: معرفى جديدترين اطلاعات قرآنى، معرفى پايگاه‏هاى استفاده شده در فهرست‏ها و طبقه بندى‏ها، معرفى برترين اطلاعات قرآنى اينترنت كه بيشتر از ساير اطلاعات مورد بازديد كاربران قرار گرفته‏اند.

20. قرآن در راهنماى پايگاه‏هاى اسلامى (انگليسى، عربى، فارسى)

اين پايگاه با هدف طبقه‏بندى موضوعى محتواى پايگاه‏هاى اسلامى، در بخش قرآن خود 61 پايگاه به زبان فارسى، 71 پايگاه به زبان عربى و 27 پايگاه به زبان انگليسى معرفى كرده است. اين تلاش، امر پژوهش و جست‏وجو در اينترنت را براى كاربران آسان‏تر مى‏نمايد.

مقالات مشابه

منبع شناسی قرآن و علم

نام نشریهقرآن و علم

نام نویسندهحسن‌رضا رضایی

قرآن در اينترنت

نام نشریهروزنامه رسالت

نام نویسندهمحمدمهدی صمدی